Báo giấy – Di sản tri thức đang dần mai một
Báo giấy, đặc biệt là các ấn phẩm từ thế kỷ trước, không chỉ là phương tiện truyền thông mà còn là kho tư liệu lịch sử, văn hóa, xã hội vô giá. Tuy nhiên, theo thời gian, chất liệu giấy xuống cấp, mục nát, mối mọt và rách nát khiến việc bảo quản trở nên vô cùng khó khăn. Nhiều tư liệu quý có nguy cơ biến mất vĩnh viễn nếu không có giải pháp bảo tồn kịp thời và hiệu quả. Việc Số hóa báo giấy trở thành hướng đi tất yếu của Chuyển đổi số báo chí.
Số hóa báo giấy – Hướng đi tất yếu trong thời đại số
Số hóa báo giấy là quá trình chuyển đổi nội dung báo in thành dữ liệu số thông qua công nghệ quét (scan), xử lý ảnh và nhận dạng ký tự quang học (OCR). Đây không chỉ là giải pháp lưu trữ dài hạn mà còn mở ra cơ hội khai thác kho tư liệu một cách linh hoạt, tiện lợi và hiện đại.
Lợi ích nổi bật của số hóa báo giấy
-
Bảo tồn nguyên vẹn nội dung: Tránh tình trạng báo mục nát, mất trang, hư hỏng do thời gian hoặc môi trường.
-
Dễ dàng tra cứu, tìm kiếm: Nhờ công nghệ OCR, người dùng có thể tìm kiếm nội dung theo từ khóa, tiết kiệm thời gian và công sức.
-
Tiết kiệm không gian lưu trữ: Thay vì cần kho lưu trữ hàng trăm mét vuông, hàng nghìn tờ báo có thể lưu trong ổ cứng nhỏ gọn.
-
Chia sẻ dễ dàng: Dữ liệu số có thể được chia sẻ qua mạng, phục vụ học thuật, nghiên cứu, báo chí, giáo dục.
-
Phục vụ công tác trưng bày, triển lãm số: Các bảo tàng, thư viện có thể giới thiệu báo cũ qua màn hình điện tử, tăng tính tương tác.
Giải pháp số hóa kho báo giấy cũ – giải pháp tối ưu?
a. Đánh giá hiện trạng và phân loại tư liệu
- Trước khi số hóa, cần rà soát, phân loại theo độ quý hiếm, năm xuất bản, tình trạng vật lý.
- Những ấn phẩm dễ hư hỏng cần ưu tiên xử lý trước.
- Những trang bị rách, có thể phải thực hiện khôi phục, bảo quản trước khi scan.
b. Sử dụng máy scan chuyên dụng cho báo cũ
Không phải máy scan nào cũng phù hợp để số hóa báo cũ. Dưới đây là một số giải pháp:
- Thiết bị scan sách báo chuyên dụng, hỗ trợ mở báo nhẹ nhàng, hạn chế làm rách hoặc bong gáy (không cần tháo gáy).
- Ưu tiên dòng máy hỗ trợ scan A2/A3, tốc độ cao, độ phân giải từ 300dpi trở lên.
- Dùng máy scan A0 chuyên dụng, scan cuộn từng tờ (có thể scan được giấy cũ nhàu, mỏng, kể cả giấy cũ từ rất lâu).
| TT | Thiết bị | Ghi chú |
| 1 | Viisan S21 |
|
| 2 | Viisan VF3240 |
|
| 3 | Colortrac Z36 |
|
c. Ứng dụng công nghệ OCR hỗ trợ tiếng Việt
Chuyển đổi số được xác định là xu thế tất yếu của ngành báo chí. Tiếp nguồn năng lượng đón đầu cùng xu thế chuyển đổi số báo chí, VIETBIS đã thực hiện dự án thư viện báo điện tử và đưa vào nhiều công nghệ có thể kể đến là công nghệ nhận diện ký tự quang học OCR, công nghệ PDF Searchable, tự động khoanh vùng bài báo, tự động nhận diện vùng (tiêu đề, nội dung, ảnh) và tự động bóc tách nội dung thông tin bài báo
Sau khi scan, nội dung cần được xử lý bằng phần mềm OCR (nhận diện ký tự quang học) để chuyển từ ảnh sang văn bản; hoặc phần mềm chuyên dụng đi kèm máy scan, có thể tái tạo chính xác văn bản in, kể cả phông chữ cũ.
d. Xây dựng hệ thống lưu trữ và tra cứu thông minh
- Tư liệu số cần được lưu trữ trong hệ thống có cấu trúc rõ ràng, hỗ trợ tìm kiếm theo năm, từ khóa, chuyên mục...
- Có thể tích hợp hệ thống web để phục vụ công chúng, nhà nghiên cứu, sinh viên...
 |
 |
 |
|
| VIETBIS demo giải pháp số hóa báo chí giấy cũ nát trên máy scan chuyên dụng khổ A2 và A0 | |
Tại Việt Nam, nhiều thư viện, báo chí, cơ quan nhà nước đã triển khai thành công các dự án số hóa báo cũ như:
-
Thư viện Quốc gia Việt Nam số hóa báo chí trước 1945.
-
Trung tâm lưu trữ quốc gia lưu trữ báo chí địa phương, tư liệu chính trị, xã hội.
-
Nhiều cơ quan báo chí lớn như Báo Nhân Dân, Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Thông tấn xã Việt Nam,... cũng đã số hóa kho báo của mình để phục vụ độc giả online.
Số hóa báo giấy – Không chỉ là công nghệ, mà là trách nhiệm với di sản
Số hóa báo giấy không đơn thuần là chuyển đổi định dạng, mà là hành động thiết thực để gìn giữ một phần lịch sử sống động của dân tộc. Trong bối cảnh công nghệ phát triển, đây là hướng đi tất yếu để kết nối quá khứ – hiện tại – tương lai, đồng thời tạo nền tảng dữ liệu quý giá phục vụ nghiên cứu, giáo dục và truyền thông.
Với kinh nghiệm triển khai nhiều Dự án số hóa sách báo, thư viện, VIETBIS cung cấp giải pháp tối ưu nhất cho Chuyển đổi số báo chí, sách báo thư viện, đảm bảo chất lượng và khả năng khai thác dữ liệu tốt nhất.
CÔNG TY TNHH VIỆT BIS
Website: w w w . v i e t b i s . v n
Liên hệ tư vấn: 089 6688 636
